Trzecia etiuda Andrzeja Wajdy realizowana była na czwartym roku jako praca dyplomowa. Wcześniej reżyser przygotowywał się do współtworzenia filmu nowelowego, wraz z Czesławem i Ewą Petelskimi oraz Konradem Nałęckim, jednak scenariusz jego części – Kasia z tkalni numer trzy – został przez władze szkoły odrzucony (film wszedł na ekrany pod tytułem Trzy opowieści – już bez noweli Wajdy).

Złe wrażenia, jakie wyniósł z tej fabularnej próby, skłoniły go do realizacji filmu z założenia dokumentalnego – jego inscenizacyjny charakter sprawia jednak, że trudno go za taki uznać. Kiedy ty śpisz, planowany jako skierowany do dzieci, zestawia spokojny sen małego chłopca z odpowiedzialną i ważną pracą, jaką wykonują dorośli podczas nocy. Pospieszna realizacja (Wajda stracił cenny czas, nie doprowadzając do skutku Kasi z tkalni numer trzy) i niewystarczająca praca dokumentacyjna sprawiły, że etiuda nie stała się sukcesem. Głównych przyczyn porażki Wajda upatrywał w trudnych zimowych warunkach produkcji oraz w nieatrakcyjności ulic Łodzi, uniemożliwiających zrealizowanie scen poetyckich, które miały nadawać obrazowi odpowiedni nastrój.

W istocie podczas egzaminu absolutoryjnego etiuda została oceniona na dostateczny. Jako film dyplomowy zaliczono w końcu Wajdzie Pokolenie – dopiero sześć lat później.

Obejrzyj film: FILM POLSKI