Wyrok na Franciszka Kłosa
Polska, 2000, 96 min
A. Wajda, „Do Czytelników", w: S. Rembek, „Wyrok na Franciszka Kłosa", Oficyna Wydawnicza „Agawa", Warszawa 2000.„Powieść Stanisława Rembeka pt.»Wyrok na Franciszka Kłosa« zaliczamy do arcydzieł polskiej literatury opowiadającej o ostatniej wojnie i hitlerowskiej okupacji. Jej miejsce widzę pomiędzy »Medalionami« Zofii Nałkowskiej i »Proszę państwa do gazu« Tadeusza Borowskiego, w towarzystwie »Wielkiego Tygodnia« Jerzego Andrzejewskiego i »Złotych okien« Adolfa Rudnickiego. Nic dziwnego, że przeniosłem tę wspaniałą opowieść na ekran.
Dlaczego tak późno?
»Wyrok na Franciszka Kłosa« był przedmiotem pożądania wielu z nas, filmowych reżyserów. Cóż z tego, cenzura PRL-u pilnie strzegła poglądu, że w Polsce nie było żadnych form kolaboracji z okupantem, a to właśnie jest tematem powieści Stanisława Rembeka. Ale nie temat był tu najważniejszy. Autorowi szło o rzecz znacznie większą, chciał przedstawić psychologię i motywację Judasza z Kariotu, który wydał Jezusa. Franciszek Kłos też nie jest pozbawiony argumentów na obronę swojego postępowania; choć wszyscy wkoło – żona i matka – odwracają się od zdrajcy, Kłos uważa siebie nadal za »Polaka i katolika«. Ten przejmujący do bólu obraz wart [jest] i dziś przypomnienia, gdyż jego wymowa jest silna i czysta jak ton antycznej tragedii”.
Opis
Po odebraniu Oscara za całokształt twórczości Andrzej Wajda zrealizował swój najbardziej surowy w formie film. Adaptacja powieści Stanisława Rembeka opowiada o polskim policjancie w Generalnym Gubernatorstwie, który za współpracę z okupantem – wykonywanie hitlerowskich wyroków śmierci na żydowskich mieszkańcach miasteczka – zostaje przez Podziemie skazany na karę śmierci. Film pozornie pozbawiony jest estetyzacji – kamera młodego Bartosza Prokopowicza rejestruje życie małego miasteczka. Estetyka, która może kojarzyć się z Teatrem Telewizji, w rzeczywistości wynika jednak z inspiracji Dogmą 95, duńskim manifestem artystycznym postulującym oczyszczenie kina z ingerencji w zastaną rzeczywistość – tak by koncentrować uwagę widza tylko na historii i aktorstwie. Dzięki temu historia zdrady, wyrzutów sumienia, złamanej moralności i braku odkupienia, osadzona w kontekście historycznym, wybrzmiewa jako tragedia.
Film dostępny na TVP.VOD
Informacje o filmie
Obsada
Galeria4
