Niewinni czarodzieje

Polska, 1960, 87 min

„Młodzieży wydaje się, że warunki bytowe (mieszkanie, skuter) dadzą im »maksymalne zadowolenie i szczęście«. Film był próbą pokazania, że takie ideały nie mogą mieć racji bytu. Może zjawisko, o którym mówię, nie ma jeszcze wielkiego zasięgu, ale to, co dziś jest wyjątkowe – jutro może okazać się powszechne. Być może zamiar nasz został nieprecyzyjnie zrealizowany, może bohaterowie powinni być znacznie młodsi, może trzeba było posłużyć się metodą neorealistyczną, obsadzając wszystkie role amatorami”.
„Przenoszenie pojęć na płótno ekranu, rozmowa ze Stanisławem Janickim”, 1962, za: „Wajda mówi o sobie”, oprac. W. Wertenstein, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1991 [2000], s. 32-33.

Opis

Podczas wspólnej nocy Bazyli, lekarz sportowy i muzyk jazzowy, oraz Pelagia, o której niewiele wiemy, prowadzą grę, przekomarzając się i starając uciec od własnych uczuć. Kryją się pod maską słów i póz, tak jakby prawda była najbardziej niebezpiecznym i reglamentowanym dobrem w Polsce Ludowej. Bohaterowie, świadomi zewnętrznych ograniczeń, próbują przeżyć swoją młodość, będąc zarazem nowoczesnymi i niedojrzałymi. Środowiskowy portret młodzieży, nakreślony na tle Warszawy przełomu lat 50. i 60. XX wieku, z muzyką Krzysztofa Komedy, stanowi dziś świadectwo czasów początków „małej stabilizacji”. Film był bardzo niechętnie przyjęty przez ówczesną władzę, rok czekał na premierę, aż wreszcie lekko ocenzurowany, trafił do wąskiej dystrybucji.