Panna Nikt

Polska, 1996, 98 min

„Interesuje mnie to, czego dzisiaj oczekują od życia bardzo młodzi ludzie. Moje pokolenie było niezadowolone z rzeczywistości 1945 roku. Każdy z nas w jakiś sposób próbował coś zrobić, żeby ją zmienić. To się udało, dlatego nie uważam mojego życia za zmarnowane. My chcieliśmy wyrwać się do wolnego świata. Dzisiaj żyjemy w wolnym świecie. Mimo że nie jesteśmy bogatym krajem, wszystkie pokusy zdążyły już do nas dotrzeć. Interesuje mnie, co dziś kusi młodych ludzi i jakie za tymi pokusami kryją się rozczarowania. Czy wystarczy im sukces materialny? Czy potrzebują czegoś więcej, a jeśli tak, to czego?"
„Każdy był małą dziewczynką, rozmowa z Katarzyną Bielas", 1995, za: A. Wajda. „O polityce, o sztuce, o sobie", oprac. M. Malatyńska, Prószyński i S-ka, Warszawa 2000, s. 150-151.

Opis

Panna Nikt to w twórczości Andrzeja Wajdy film wyjątkowy z kilku powodów. Adaptując głośną powieść Tomasza Tryzny, reżyser odszedł od tematyki historycznej i politycznej, a zamiast tego skupił się na dorastaniu trzech piętnastolatek. Połączenie tematyki współczesnej z młodzieżową było kolejną próbą poszukiwania nowego widza, z czym Wajda zmagał się po transformacji ustrojowej. Miał w tym pomóc scenariusz Radosława Piwowarskiego, specjalizującego się w opowieściach o młodych ludziach, a ponadto na planie pomagał Wajdzie 19-letni Wojciech Klata (grający Szlomę w Korczaku), który stawiał mosty między reżyserem a początkującymi aktorkami.

Końcowy efekt nie spotkał się jednak z ciepłym przyjęciem krytyki – ani z zadowoleniem samego Wajdy. Jego romantyczna wrażliwość nie do końca zgrała się z postmodernistycznym charakterem debiutu Tryzny. Panna Nikt stanowi jednak głos reżysera w sprawie zmian, jakie w latach 90. zachodziły w polskiej kulturze, coraz bardziej zapatrzonej w Zachód.