Arata Isozaki
Arata Isozaki (1931-2022) – był jednym z najwybitniejszych architektów i teoretyków architektury naszej epoki. Urodził się w roku 1931 w Oita w południowej Japonii; studiował architekturę na Uniwersytecie w Tokio (dyplom w 1954 r.). Zetknął się tam z mistrzem architektury japońskiej Kenzem Tangem, w którego biurze pracował do roku 1963. Od 1963 r. prowadził własną firmę architektoniczną, Arata Isozaki & Associates. Jest laureatem licznych nagród, między innymi Złotego Medalu RIBA (1986 r.), a w 2019 roku za swój dorobek twórczy, otrzymał najważniejszą nagrodę architektonicznego świata – Pritzker Architecture Prize. Dorobek twórczy Araty Isozakiego jest niezwykle bogaty; składają się nań w dużej mierze obiekty użyteczności publicznej o znacznej skali. Dzieło architekta wymyka się próbom kategoryzacji pod względem stylistycznym.
Isozaki unikał zaszeregowania, postrzegał swą pozycję architektoniczną jako położoną w połowie drogi między tradycją architektoniczną Zachodu a Wschodu. Jego teorie odegrały kluczową rolę w przenoszeniu zachodnich trendów architektonicznych na grunt japoński; jednocześnie, architekt zaszczepiał pewne idee wschodnie w nurcie architektury światowej. Realizując architekturę w wielu miejscach świata, od Japonii i Chin, przez Polskę, Niemcy i Hiszpanię po USA, Isozaki z niechęcią odnosił się do, jak to ujmował, „surfowania na tsunami globalizmu” i odrzucania lokalnego kontekstu, czego przykłady znaleźć można w pracach wielu tak zwanych „star architects” (międzynarodowych gwiazd architektury). Tym niemniej architekt jednocześnie krytykował niektóre współczesne japońskie biura architektoniczne za zbytni puryzm na drodze kontynuacji tradycji.
Opublikowana monografia Arata Isozaki (której współredaktorem był sam architekt) podejmuje tematy kluczowe dla jego procesu twórczego. Są to: proces, geneza, atlas, trans, wyspa i przepływ.
Do jego najważniejszych realizacji należą: Domus: La Casa del Hombre (Muzeum Ludzkości), La Corua, Hiszpania; Oita Prefectural Library (Biblioteka Prefektury Oita), Japonia; The Museum of Modern Art (Muzeum Sztuki Nowoczesnej), Gunma, Japonia; The Museum of Contemporary Art (Muzeum Sztuki Współczesnej), Los Angeles, Stany Zjednoczone; Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie i wiele innych.
Arata Isozaki był mężem rzeźbiarki, Aiko Miyawaki (1929-2014), która współpracowała z nim przy Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie.
Drogi Arata!
Dziś miałem możność zobaczyć Twój projekt japońskiego Muzeum w Krakowie, przywieziony przez pana Ingardena do Warszawy. Jest wspaniały!
Zarówno bryła całego budynku, przytulona do brzegu rzeki, jak i jej kontrast kształtu w stosunku do Zamku Królewskiego po drugiej stronie Wisły, każą się domyślać rzeczy pięknej i ogromnie naturalnej.
Konstrukcja dachu – bardzo wyrafinowana, będzie dobrze widoczna z tarasu Wawelu. A znów sam Wawel – z tarasu i z wnętrza sal wystawowych. Rozwiązanie naprawdę mistrzowskie!
Jesteśmy też z Krystyną ogromnie wzruszeni, że zechciałeś posłać nam dwa rysunki oryginalne i podpisane. To wspaniały prezent.
Podział wnętrza też wydaje się maksymalnie celowy i daje wielkie szanse dla prowadzenia wielorakiej działalności całej Instytucji – jak pewnie wiesz, pani Takano z całą swoją energią i inwencją rozpoczęła działania Fundacji Kyoto-Kraków w Tokio z dobrym rezultatem. To daje nadzieję na kolejny etap naszego planu budowy japońskiego Muzeum w Krakowie, do czego potrzebne są następne plany architektoniczne, które opisuje dokładnie w swoim, załączonym do tego liście, Krzysztof Ingarden.
Krzysztof przyjedzie do Tokio w dogodnym dla Ciebie czasie, aby dowiedzieć się pewnych koniecznych szczegółów, nim przystąpimy do dalszych prac.
Wcześniej jednak w imieniu Fundacji pragnę zapytać jak postąpimy w sprawach honorarium – jakie sumy i jakie terminy. Chcemy być na to przygotowani.
U nas w Warszawie od czasu naszego powrotu z Japonii, nieustające polityczne zmiany, w których muszę brać udział. Mam jednak nadzieję powrócić do mojej pracy w tym roku. Polska wkroczyła na drogę demokracji, a reszta wymaga tylko czasu.
Drogi Mistrzu! Raz jeszcze dziękuję za to, że wśród tak wielu prac i podróży znalazłeś czas, aby rzucić na papier piękną ideę budowli dla Krakowa. W całym tym projekcie jest tyle romantycznej wiary, że człowiek może pokonać wszystkie przeciwności i zwyciężyć. Jestem szczęśliwy, że dałeś się przez tę ideę porwać!
Dla Krakowa ta budowla będzie na lata dowodem, że chcieć to móc!
Nasze plany wznowienia „Nastazji” w Paryżu w Teatrze Chatelet postępują i w końcu roku na pewno będziemy pracować w Tokio z Tamasaburą Bando. Niewykluczone, że równocześnie przygotujemy następną sztukę dla niego.
Tymczasem przesyłam serdeczności z okazji Nowego Roku dla Ciebie i dla Aiko. Krystyna życzy dużo zdrowia.
Z głęboką wdzięcznością
Twój Andrzej Wajda
Warszawa, 4 I 1991